Öncelikli olarak belirtmek gerekir ki öğretmen atamalarında mülakat sorunu bir sonuçtur. Sonuç olarak ortada görünen bu sorun, aslında temelde öğretmen yetiştirme ile ilgili bir sorundur. Öğretmen yetiştirme sorunumuzun olduğu kesindir. Bu sorunu görmezlikten gelmek sorunun üzerini örtmek anlamına gelir.
Farklı eğitim kademelerinde öğretmenlik yapacak olanlar için kendine özgü öğretmen yetiştirme modelleri geliştirmemiz gerekir. Öğretmenlik mesleğinin öncelikle kişilik ile doğrudan ilişkili olduğunu kabul etmemiz gerekir. Öğretmenlikle ilgili belgelerin tamam olması öğretmenlik yetkinliğine sahip olmak anlamına gelmez. Zira öğretmenlik sadece bilgi gerektiren bir meslek değildir. Kendine özgü kuralları, ahlakı, edebi ve terbiyesi olan bir meslektir.
Öğretmenlik mesleği kendine özgü bir kişilik gerektirmektedir. Üstelik belli periyodlarda yapılan çeşitli testler arasında kişilik testi uygulanarak öğretmenliğe devam edenler de değerlendirilmesi gerekir. Öğretmenin de bir insan olduğu esası ile hareket ederek yaşanan olaylar, deneyimler, yaşam koşulları organik olarak değişim gösterir. Bu nedenle belirli aralıklarla testler uygulanmalı ve sürece uyum sağlayamayan, hatta sorunlar oluşturan öğretmenlere uygun önlemler alınmalıdır.
Mevcut öğretmen yetiştirme uygulamaları gözden geçirilmelidir. Fakat asıl problem bizim kendimize özgü bir eğitim felsefemizin olmayışıdır. Başka tarlalarda uygulanan yöntem ve teknikleri olduğu gibi alıyoruz ve bizim tarlada uygulama yapıyoruz. Bizim coğrafyamız, iklimimiz, sosyolojimiz, kültürümüz dikkate alınmalı. Tüm bu değişkenler dikkate alınarak bir öğretmen yetiştirme yaklaşımı benimsenmelidir.
Aslında aynı sorun bizim eğitim sistemimizin de temel sorunudur. Esasicilik, ilerlemecilik, daimicilik gibi eğitim felsefelerini esas alarak programlar geliştirmeye çalışıyoruz. Sonra bakıyoruz ki olmuyor. Neden? Çünkü başkaları için biçilen gömlek bize uymuyor. Üstelik kullanımdan kalkan versiyonları uygulamaya çalışıyoruz. Bizim yüzlerce yetki eğitimcimiz olmasına rağmen kendi eğitim felsefemizi bile belirlemiş değiliz.
Bir başka sorun da bizim hep iki arada bir derede kalmamızdır. Evrensel ve yerel olanı eğitim sistemine nasıl yansıtacağız? Veya buna gerek var mı? PISA gibi uluslararası sınavlarda yapılan ölçümlere göre kendimize çeki düzen versek yetmez mi? Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinin kendimize özgü bir model olduğunu savunuyoruz ama henüz kendimize özgü bir ölçme değerlendirme sistemi yok.
Pergel metaforundan gidersek kendimize özgü olacaklar ve evrensel olacaklar konusunu netleştirmemiz gerekir. Bunun için kendi eğitim standartlarımızı belirlememiz gerekir. Öğretmen akademilerine de yön verecek Türk Eğitim Standartları Enstitüsü oluşturulması artık bir gerekliliktir. Öyle olursa hem eğitim felsefesi, hem de pergelin sabiteleri ve değişkenleri belirlenir ve organik bir yaklaşımla güncellenir. O zaman kendi modelimizi kendi standartlarımıza göre değerlendirmiş oluruz.
Mademki kendimize özgü bir model geliştirmek istiyoruz. Öğretmen yetiştirme modelini de kendimize özgü geliştirmemiz gerekir. Köklerini bizim kültürel genimizde alan, ahilik mesleki eğitim sisteminde uygulanan modeli güncellemek ve uygulamak bize ters mi olur? Ahiliğin 7 kuralı geçerliliğini yitirdi mi? Mesleki ve teknik eğitime ağırlık vereceksek niçin ahilik modelini yeniden keşfetmiyoruz?
Tarla bizim tarlamız ve tohum da ata tohumu. Yeniden modellesek ve uygulasak ne olur? Bunu yapacak eğitimci yok dersek çok ayıp olur.
Mademki Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli bize özgü bir model, o zaman öğretmen yetiştirme ve diğer alanlarda da kendimize özgü modelleri yeniden keşfetmenin zaman çoktan geldi.
Türk Eğitim Standartları Enstitüsü kurulması, ahilik temelli mesleki eğitim modelinin güncellenerek uygulamaya konulması ve pergelin sabiteleri ve değişkenlerinin netleştirilmesi eğitim sisteminin işlevselliğini arttırırken öğretmen yetiştirmeye de yeni ve özgün model kazandıracaktır.
Türk Eğitim Standartları Enstitüsü tarafından belirlenen standartlara göre şekillenen bir eğitim sistemi ve öğretmen yetiştirme modeli Türkiye Yüzyılı vizyonuna hizmet edecektir.